ווידעאָ: אַן אָרעמע זאָגערין האָט שטאַרק פֿאַראיבל אויף די רײַכע ייִדענעסVideo: A penniless women’s prayer leader vents her anger at wealthy women
Photo by the Congress for Jewish Culture
במשך פֿון די ימים־נוראָים איז כּדאַי צו זען דעם אויסערגעוויינטלעכן יוטוב פֿון דער דערציילונג „די זאָגערין“ פֿון דער ייִדישער שרײַבערין רחל בראָכעס. דער ווידעאָ איז פּראָדוצירט געוואָרן פֿון שיין בייקער לטובֿת דעם ייִדישן קולטור־קאָנגרעס.
די אַקטריסע און פֿאָרשערין אַלונה באַך דערציילט די מעשׂה אויף אַ מײַסטערישן אופֿן און איז אויך די אילוסטראַטאָרין פֿון די פּרעכטיקע בילדער, וואָס באַגלייטן איר קול. רעזשיסירט די פֿאָרשטעלונג האָט מלכּי גאָלדמאַן.
„די זאָגערין“ איז פּובליקירט געוואָרן אין ווילנע, 1922 אין בראָכעסעס בוך „אַ זאַמלונג דערציילונגען“ (ווילנע, 1922). אין 1994 איז עס אַרויסגעלאָזט געוואָרן אין דער ענגלישער איבערזעצונג אין דער אַנטאָלאָגיע, „אַנטדעקטע אוצרות: דערציילונגען פֿון ייִדישע פֿרויען“.
אין מזרח־אייראָפּע האָבן ס׳רובֿ פֿרויען נישט געקענט קיין לשון־קודש אָדער אַפֿילו דעם אַלף־בית. כּדי זיי צוצוהעלפֿן מיטן דאַווענען אין שיל האָבן געוויסע געלערנטע פֿרויען געדינט ווי זאָגערינס (אויך באַקאַנט ווי פֿירזאָגערינס אָדער זאָגערקעס) פֿאַר זיי. די זאָגערין האָט פֿאָרגעלייענט די תּפֿילות אויף אַ קול און די אַנדערע האָבן נאָכגעחזרט יעדעס וואָרט. אין געוויסע פֿאַלן האָבן די אַנדערע פֿרויען זי אויך געבעטן זאָגן אַ פּערזענלעכע תּפֿילה פֿאַר זיי.
כאָטש די זאָגערקעס זענען אָפֿט געווען טעכטער פֿון רבנים, חשובֿע פֿיגורן אין שטעטל, זעט מען אין בראָכעסעס דערציילונג אַ גאָר אַנדער פֿאַל: די זאָגערין איז אַ פֿאַראָרעמטע אַלמנה, וואָס פֿילט אַז די רײַכערע פֿרויען ניצן זי אויס, כּדי צו פֿאַרבעסערן זייער אייגענעם מצבֿ אין לעבן.
דאָס איז אָבער נישט קיין סימפּליסטיש מעשׂהלע פֿון אָרעם קעגן רײַך. בראָכעס שילדערט די זאָגערין ווי אַ פּסיכאָלאָגיש קאָמפּליצירטע פֿרוי, וואָס דריקט אויס אַזאַ שׂינאה צו די פֿרויען, אַז דער לייענער ווייסט שוין אַליין נישט וואָס איז וואָר און וואָס איז בלויז דער קוקווינקל פֿון אַ פֿרוי וואָס איז נעבעך נישט מיט אַלעמען. ס׳איז באמת אַ פֿאַרכאַפּנדיקע דערציילונג, וואָס קען אַרויסרופֿן פֿאַרשידענע מיינונגען.
