ציוניסטישער פֿירער זאבֿ זשאַבאָטינסקיס טעאָריע פֿון ייִדן װי אַ מיטלענדישע ראַסעZionist leader Ze’ev Jabotinsky’s theory of Jews as a mediterranean race
וולאַדימיר זשאַבאָטנסקי (אין מיטן) אין לאָנדאָן, בערך די 1940ער Photo by Getty Images
װאָס זײַנען ייִדן? אַ נאַציע, אַ פֿאָלק, אַ רעליגיעזע עדה, אַ גרופּע פֿון פֿאַרשײדענע עטנישע שבֿטים, אָדער אפֿשר אַ באַזונדערע ראַסע? די דאָזיקע פֿראַגע איז געװען אַן ענין פֿון לעבעדיקע װיכּוחים צװישן ייִדישע ליטעראַטן, פּאָליטיקער און דענקער פֿאַר דער ערשטער װעלט־מלחמה, װען די מערהײט אײראָפּעיִשע ייִדן האָבן געלעבט אין דרײַ פֿיל-פֿעלקערדיקע אימפּעריעס — דער רוסישער, דער עסטרײַך-אונגאַרישער און דער אָטאָמאַנישער.
אײנע פֿון די סאַמע אַקטיװסטע פֿיגורן אין די דאָזיקע װיכּוחים איז געװען זאבֿ (װלאַדימיר) זשאַבאָטינסקי, אַ רוסיש-ייִדישער זשורנאַליסט און אַ ראַדיקאַלער ציוניסט. זשאַבאָטינסקיס פּערזענלעכקײט און זײַן ליטעראַרישע און פּובליציסטישע שאַפֿונג פֿאַרבלײַבט שױן לאַנגע יאָרן אַ פּאָפּולערע טעמע פֿון היסטאָרישער פֿאָרשונג. דאָס נײַע בוך פֿון פּראָפֿעסאָר מאַרינאַ מאָגילנער, „ייִדן, ראַסע און די פּאָליטיק פֿון דיפֿערענץ‟, איז אַ נײַער און זײער אָריגינעלער בײַטראָג אין דער ביבליאָטעק פֿון זשאַבאָטינסקי-שטודיעס.
מאָגילנער באַטראַכט אײן װיכטיקן אַספּעקט פֿון זשאַבאָטינסקיס פּאָליטישער פֿילאָסאָפֿיע, דהײנו זײַן באַגריף פֿון ייִדן װי אַן אײגנאַרטיקע ראַסע. זשאַבאָטינסקי האָט געטענהט אינעם עסײ „ראַסע‟ (1913), אַז דװקא ראַסע איז דער עיקרדיקער יסוד פֿון דער ייִדישער אידענטיטעט. לױט זײַן דעה, באַװירקט די „ראַסע-פּסיכיק‟ אַלע אַספּעקטן פֿונעם געזעלשאַפֿטלעכן, פּאָליטישן און גײַסטלעכן לעבן פֿון אַלע ייִדן. דערבײַ אָבער — װי עס דערקלערט מאָגילנער — האָט דאָס װאָרט „ראַסע‟ ניט קײן קלאָרן באַטײַט אין זשאַבאָטינסקיס שריפֿטן. צו מאָל איז ראַסע אַ ביאָלאָגישער באַגריף, װאָס איז געװען פּאָפּולער אין דער אַנטראָפּאָלאָגישער װיסנשאַפֿט פֿון יענער צײַט. צו מאָל איז דאָס אַ מין מעטאַפֿאָר פֿאַרן אײגנאַרטיקן גײַסטיקן ייִדישן מהות, װאָס האָט זיך אױסגעשטאַלטיקט מיט טױזנטער יאָר צוריק אינעם אוראַלטן ארץ-כּנען. אַזאַ מין קאָנצעפּטועלע פֿליסעװדיקײט איז געװען כאַראַקטעריסטיש פֿאַר ליטעראַטן פֿון זשאַבאָטינסקיס תּקופֿה.
פֿאַרװאָס איז דער ראַסע-באַגריף דעמאָלט געװען אַזױ חשובֿ פֿאַר זשאַבאָטינסקין? מאָגלינער האַלט, אַז װיכטיק איז דאָ געװען זײַן דערציִונג און קולטור. זשאַבאָטניסקי איז אױפֿגעהאָדעװעט געװאָרן אין דער קאָסמאָפּאָליטישער אַטמאָספֿער פֿון אָדעס סוף-19טן יאָרהונדערט. זײַן מאַמע-לשון איז געװען רוסיש. קינדװײַז האָט ער געהאַט אַ קנאַפּן שײכות צו ייִדישקײט, אָבער זײַן סבֿיבֿה איז געװען אַ ייִדישע. ער איז געװען אַ פּאָפּולערער רוסישער זשורנאַליסט און לכתּחילה האָט ניט געהאַט קײן אינטערעס צו ייִדישע ענינים.
אין 1903 האָט זשאַבאָטינסקי באַזוכט דעם זעקסטן ציוניסטישן קאָנגרעס אין באַזל װי אַ קאָרעספּאָנדענט פֿון אַן אָדעסער רוסישער צײַטונג, און האָט זיך גלײַך „מגייר‟ געװען אינעם ציוניסטישן גלױבן. ער האָט זיך תּמיד געהאַלטן פֿאַר אַ ייִדן, אָבער װאָס איז געװען דער מהות פֿון זײַן ייִדישקײט? קײן גלױביקער איז ער ניט געװען, און קײן װעלטלעכער ייִדישיסט אָדער העברעיִסט אױך ניט. דװקא דער באַגריף „ראַסע‟, װאָס איז דעמאָלט געװאָרן פּאָפּולער אין דער אײראָפּעיִשער װיסנשאַפֿט און קולטור, האָט גוט געפּאַסט פֿאַר דער אידענטיטעט פֿון אַסימילירטע ייִדן אַזעלכע װי ער, בפֿרט די, װאָס זײַנען פֿאַרטאָן געװאָרן אין דער ציוניסטישער באַװעגונג.
אָבער װאָס פֿאַר אַ מין ראַסע זײַנען ייִדן? אױף דער דאָזיקער פֿראַגע האָט מען געגעבן פֿאַרשײדענע ענטפֿערס. אײניקע פֿאָרשער האָבן געהאַלטן ייִדן פֿאַר אַ סעמיטישער ראַסע, אַ קרובֿ מיט אַראַבער און אײניקע אַפֿריקאַנער פֿעלקער. בײַ זשאַבאָטינסקין, װאָס האָט זיך געהאַלטן פֿאַר אַן אײראָפּעער, האָט דאָס אױסגעזען פֿרעמד. לױט זײַן דעה זײַנען ייִדן געװען אַ מיטלענדישע ראַסע, ענלעך מיט אַנדערע פֿעלקער אַרום דעם מיטלענדישן ים, אַזעלכע װי איטאַליענער, פֿראַנצױזן, גריכן. זשאַבאָטינסקי האָט זײער ליב געהאַט איטאַליע, װוּ ער האָט פֿאַרבראַכט עטלעכע יאָר װי אַ סטודענט, און אַזאַ מין ראַסע-קרובֿהשאַפֿט צװישן ייִדן און איטאַליענער איז אים אַ פּנים געװען ניחא. לױט זײַן טעאָריע, האָט זיך די ייִדישע ראַסע אױסגעפֿורעמט אין ארץ-כּנען פֿון אַ געמיש פֿון פֿאַרשײדענע אָרטיקע שבֿטים, װאָס װערן דערמאָנט אינעם תּנ״ך. אָבער שפּעטער, אין גלות, האָבן זיך שױן ייִדן געהאַלטן אָפּגעזונדערט פֿון אַרומיקע פֿעלקער און אַזױ אַרום האָבן זײ אָפּגעהיט זײער סאַמאָראָדנעם מהות.
דער באַגריף פֿון ראַסע האָט זשאַבאָטינסקין געהאָלפֿן צו באַגרינדן טעאָרעטיש זײַנע פּאָליטישע השׂגות. היות װי ייִדן זײַנען אַ באַזונדערע ראַסע, זײַנען זײ מסוגל צו האָבן אַן אײגענע מלוכה אױפֿן אײגענעם לאַנד. עס מאַכט ניט אױס, װאָס קולטורעל זײַנען ייִדן אין פֿאַרשײדענע גלות-ייִשובֿים גאָר פֿאַרשײדן. זײ אַלע פֿאַרמאָגן אַ בשותּפֿותדיקן ראַסע־יסוד, אױף װעלכן זײ קענען בױען אַ נײַע מאָדערנע געזעלשאַפֿט. דאָס איז געװען זשאַבאָטינסקיס ענטפֿער צו יענע פּאָליטישע דענקער, סײַ לינקע מאַרקסיסטן, סײַ רעכטע רוסישע נאַציאָנאַליסטן, װאָס האָבן לגמרי אָפּגעלײקנט די ייִדישע נאַציאָנאַליטעט, װײַל ייִדן פֿאַרמאָגן ניט קײן עיקרדיקע סמינים פֿון אַ נאַציע׃ אַן אײגענע טעריטאָריע, שפּראַך און װירטשאַפֿט.
זשאַבאָטינסקיס ראַסע-טעאָריע איז געװען אַ רעאַקציע אױף דעם קאָלאָניאַלן מצבֿ פֿון ייִדן אין דער רוסישער אימפּעריע, האַלט מאָגילנער. װי אַנדערע קאָלאָניזירטע פֿעלקער, האָבן זיך ייִדן גענײטיקט אין אַ טעאָרעטישן באַגריף, װאָס זאָל אַנטפּלעקן אַ טיפֿן חילוק צװישן דעם קאָלאָניזירטן און דעם קאָלאָניזאַטאָר. זשאַבאָטינסקי איז געװען אַ שטיצער פֿונעם אוקראַיִנישן נאַציאָנאַליזם, װײַל ער האָט געהאַלטן, אַז די אוקראַיִנער, אַזױ װי ייִדן, שטײען אין סכּנה פֿון אַסימילאַציע. אָבער זשאַבאָטינסקיס טעאָרעטישע השׂגות האָבן אים ניט געשטערט צו זײַן פֿאַרטאָן אין דער רוסישער קולטור, װוּ ער האָט זיך קונה־שם געװען מיט זײַנע ליטעראַרישע װערק און שײנע איבערזעצונגען פֿון דער װעלט-ליטעראַטור.
מאָגילנער לײגט פֿאָר אַ נײַע, אָריגינעלע אױסטײַטשונג פֿון זשאַבאָטינסקיס ליטעראַרישן עזבֿון. די פּראָבלעמען פֿון ראַסע און קאָלאָניאַליזם זײַנען הײַנט זײער קוראַנט אין אַמעריקאַנער הומאַניסטישע און סאָציאַלע פֿאָרשונגען, אָבער עד-היום זײַנען זײ פֿאַרבליבן אױף די ראַנדן פֿון רוסישע שטודיעס. דער בײַשפּיל פֿון זשאַבאָטינסקין װײַזט, אַז דער ענין פֿון ראַסע האָט טאַקע געשפּילע אַ װיכטיקע ראָלע אין די אינטעלעקטועלע װיכּוחים בײַ די רוסיש-שפּראַכיקע ליטעראַטן, בפֿרט װעגן דער ייִדישער און אוקראַיִנישער „פֿראַגע‟, כאָטש אין אַ סך הינזיכטן זײַנען זײ געװען אַנדערש פֿון די הײַנטיקע דיסקוסיעס. די הײַנטיקע פֿאָרשערישע מעטאָדאָלאָגיע פֿון ראַסע-שטודיעס קען אָבער זײַן ניצלעך אױך פֿאַר ייִדישע און סלאַװישע לימודים.
A message from our CEO & publisher Rachel Fishman Feddersen
I hope you appreciated this article. Before you move on, I wanted to ask you to support the Forward’s award-winning journalism during our High Holiday Monthly Donor Drive.
If you’ve turned to the Forward in the past 12 months to better understand the world around you, we hope you will support us with a gift now. Your support has a direct impact, giving us the resources we need to report from Israel and around the U.S., across college campuses, and wherever there is news of importance to American Jews.
Make a monthly or one-time gift and support Jewish journalism throughout 5785. The first six months of your monthly gift will be matched for twice the investment in independent Jewish journalism.
— Rukhl Schaechter, Yiddish Editor
