Image by Getty Images

די וואָך איז געוואָרן 75 יאָר זינט די סאָוועטן האָבן באַפֿרײַט אוישוויץ. כּדי צו באַערן די קרבנות פֿונעם חורבן און די וואָס האָבן איבערגעלעבט דעם נאַצישן גיהנום, האָבן אַ צאָל פּרעזידענטן, פּרעמיערן און דיפּלאָמאַטן פֿון צענדליקער לענדער זיך פֿאַרזאַמלט אויף אַ צערעמאָניע בײַם „יד־ושם‟ אין ירושלים. דערצו וועלן 200 ייִדן וואָס האָבן איבערגעלעבט אוישוויץ און אַנדערע לאַגערן דעם 27סטן יאַנואַר זיך באַטייליקן אין אַ צערעמאָניע אינעם אוישוויצער מוזיי, פֿאַרן טרויעריק־באַרימטן טויער מיטן אויפֿשריפֿט „אַרבעט מאַכט פֿרײַ‟.

איינער פֿון די ייִדן וואָס פֿאָרט אויף דער צערעמאָניע, דוד לענגאַ, האָט די וואָך גערעדט אויף דער באָסטאָנער ייִדישער ראַדיאָ־פּראָגראַם „דאָס ייִדישע קול‟ וועגן זײַן לעבן און פֿאַר וואָס ער האָט באַשלאָסן צו פֿאָרן קיין אוישוויץ בכלל. אַ צווייטע לעבן־געבליבענע פֿון אוישוויץ מאַרטעלע פֿרידמאַן, האָט אויף דעם ספּעציעלן קאַפּיטל פֿון „דעם ייִדישן קול‟ געזונגען אַ ריי לידער וואָס זי האָט זיך געלערנט ווי אַ קינד אין גרױס־קיניאַט. צוזאַמען מיט די צוויי אינטערוויוען האָט מען אויך טראַנסמיטירט אַן אינטערוויו מיט ישׂראל אַרבײַטער, וואָס האָט אין 2005 גערעדט אויף דער ראַדיאָ־פּראָגראַם וועגן זײַנע איבערלעבונגען אינעם טרויעריק־באַרימטן לאַגער און זײַנע זכרונות פֿון דער באַפֿרײַונג.

כּדי זיך צוצוהערן צו דער פּראָגראַם, קוועטשט דאָ.

Yiddish Brief

A bissel of all things Yiddish: music, cooking, books and more.

Terms(Required)

I agree to the Forward's Terms of Service and Privacy Policy

Email(Required)

פּונקט אַזוי ווי מיט אַמערקיאַנער וועטעראַנען אויף די צעראָמאָניעס פֿאַראַיאָרן אָפּצומערקן 75 יאָר זינט דער אַמעריקאַנער אַרמײ האָט געלאַנדעט אין פֿראַנקרײַך, האַלט מען, אַז דאָס איז מסתּמא דער לעצטער קײַלעכדיקער יובֿל, ווען די מענטשן וואָס זענען אַליין געווען אַן עדות פֿונעם חורבן קענען נאָך זײַן דערבײַ.

A message from our Publisher & CEO Rachel Fishman Feddersen

I hope you appreciated this article. Before you go, I’d like to ask you to please support the Forward’s award-winning, nonprofit journalism during this critical time.

This year, we have stood together in strength and sorrow. Our Forward team has worked around the clock to help you find clarity amid the chaos.

At a time when other newsrooms are closing or cutting back, the Forward has removed its paywall and invested additional resources to report on the ground from Israel and around the U.S. on the impact of the war, rising antisemitism and polarized discourse.

Readers like you make it all possible. Support our work by becoming a Forward Member and connect with our journalism and your community.

—  Rachel Fishman Feddersen, Publisher and CEO

Join our mission to tell the Jewish story fully and fairly.

$36 $500

$120 $180 Other amount