אַ כּשרע שפּײַזקראָם איז אַ סך מער ווי אַ געשעפֿטA Kosher Grocery Store Is So Much More Than a Business
דאָ דאַרפֿן קינדער קיין מאָל נישט פֿרעגן: „מאַמי, ס׳איז כּשר?‟ — ס׳איז דער איינציקער סופּערמאַרק וווּ זיי פֿילן זיך גלײַך מיט אַלע אַנדערע קינדער.
Image by Getty Images
זינט דעם אַטאַק אויף דער שפּײַזקראָם אין דזשערזי סיטי זוך איך די ריכטיקע ווערטער אויסצודריקן פֿאַר וואָס אַ כּשרע שפּײַזקראָם איז בײַ מיר פּונקט אַזוי ייִדישלעך, היימיש און אַפֿילו הייליק ווי אַ שיל.
איר דאַרפֿט פֿאַרשטיין אַז בײַ קינדער, וואָס זענען דערצויגן געוואָרן צו עסן בלויז יענע שפּײַזן וואָס האָבן אַ הכשר, איז די אָפֿטסטע פֿראַגע אין אַן אַלגעמיינעם סופּערמאַרק: „מאַמי, טאַטי, איז דאָס כּשר?‟ דאָס קינד שטייט און וואַרט אומגעדולדיק בשעת די עלטערן קאָנטראָלירן דאָס שפּײַזקעסטל פֿון אַלע זײַטן, זוכנדיק אַ קליינטשיקן סימבאָל וואָס באַטײַט אַז יאָ, ס׳איז כּשר. ס׳רובֿ פֿון דער צײַט אָבער, בפֿרט ווען ס’רעדט זיך וועגן אַ נאַש וואָס דאָס קינד האָט נאָך קיין מאָל נישט געזען, איז דער ענטפֿער: ניין. דאָס קינד געוווינט זיך צו צו דעם „ניין‟ אָבער אַוודאי איז עס אַן אַנטוישונג.
אין אַ כּשרער שפּײַזקראָם איז פּונקט פֿאַרקערט. דאָרט איז דאָס קינד גלײַך מיט אַלע אַנדערע קינדער. יאָ, די עלטערן זאָגן אַ מאָל: „ניין, מיר וועלן דאָס נישט קויפֿן‟ — אָבער נישט צוליב כּשרות און נישט צוליב דעם וואָס דאָס קינד איז אַנדערש פֿון אַנדערע קינדער. אין אַ כּשרן געשעפֿט פֿילט זיך דאָס קינד גלײַך מיט אַלע אַנדערע; דאָס הייסט, אין גאַנצן נאָרמאַל.
דאָס היימישע געפֿיל בײַט זיך נישט אַפֿילו נאָך דעם ווי דאָס קינד וואַקסט אויס. במשך פֿון זײַן לעבן בלײַבט די כּשרע שפּײַזקראָם אַן אָרט וווּ אַלע ספּעציעליטעטן ווערן צוגעגרייט און פֿאַרקויפֿט לויטן ייִדישן לוח. אַנשטאָט צו באַשטעלן שאָקאָלאַדנע קרוליקלעך לכּבֿוד פּאַסכע ווי מע טוט בײַ די אַלגעמיינע סופּערמאַרקן, באַשטעלט מען דאָ דאָס זיסוואַרג לכּבֿוד פּורים.
די כּשרע שפּײַזקראָם איז אויך דאָס אָרט וואָס בלײַבט אָפֿן לענגערע שעהען דאָנערשטיק אויף דער נאַכט ווײַל יענעם אָוונט דאַרף מען קאָכן לכּבֿוד שבת. ס׳איז דאָס אָרט וווּ מע כאַפּט זיך אַרײַן פֿרײַטיק גאַנץ פֿרי, איידער מע פֿאָרט צו דער אַרבעט, און דאָרט זעט מען צענדליקער מענטשן איבערן געשעפֿט, האַלטנדיק אין דער האַנט בייגעלעך פּאַפּיר מיט רשימות, לייגן אַרײַן אין וואָגן אַ נײַ קעסטל שבת־ליכטלעך ווײַל דאָ אין אַ כּשרער שפּײַזקראָם איז דאָס פּונקט אַזוי וויכטיק ווי געפֿעסזייף.
ואַחרון אַחרון חבֿיבֿ איז די כּשרע שפּײַזקראָם דאָס אָרט וווּ מענטשן (אָפֿט מאָל — פֿרויען) טוען די ממש הייליקע אַרבעט פֿון אײַנקויפֿן אַלץ וואָס זיי דאַרפֿן צו האָדעווען זייערע משפּחות אויף שבת, שאַפֿנדיק דערבײַ אייביקע זכרונות פֿון „שבתדיקע מאכלים‟ וואָס זייערע קינדער וועלן יאָרן שפּעטער נאָך אַלץ פֿאַרבינדן מיט קדושה און ייִדן און שבת, פּונקט אַזוי פֿיל ווי די ניגונים וואָס זיי הערן אין שיל.
ברוך אַתּה ה׳ הזן את הכּל.
A message from Forverts editor Rukhl Schaechter
I hope you appreciated this article. Before you move on, I wanted to ask you to support the Forverts' 127-year legacy — and its bright future.
In the past, the goal of the Forverts was to Americanize its readers, to encourage them to learn English well and to acculturate to American society. Today, our goal is the reverse: to acquaint readers — especially those with Eastern European roots — with their Jewish cultural heritage, through the Yiddish language, literature, recipes and songs.
Our daily Yiddish content brings you new and creative ways to engage with this vibrant, living language, including Yiddish Wordle, Word of the Day videos, Yiddish cooking demos, new music, poetry and so much more.
— Rukhl Schaechter, Yiddish Editor
