ווידעאָ: „אָלד לאַנג סײַן‟ אויף מאַמע־לשוןWATCH: “Auld Lang Syne” in Yiddish
דער „ייִדישער פֿילהאַרמאָנישער פֿאָלקס־כאָר‟ זינגט דאָס ליד לכּבֿוד דער סילוועסטער־נאַכט, אין אַ ייִדישער איבערזעצונג פֿון בנימין שעכטער.
אין מיטלשול, צו דער זעלביקער צײַט וואָס איך האָב זיך אָנגעהויבן לערנען ייִדיש, האָב איך אויך אַ געוויסע צײַט שטודירט שאָטלענדיש, די גערמאַנישע שפּראַך וואָס איז פֿיר הונדערט יאָר לאַנג געווען די הויפּטשפּראַך אויפֿן פֿלאַכלאַנד פֿון שאָטלאַנד.
ווי ס׳רובֿ מענטשן וואָס פּרובירן זיך צו לערנען שאָטלענדיש, איז מײַן ציל ניט געווען צו רעדן די שפּראַך (ווײַל אַלע וואָס רעדן זי הײַנט קענען אויך פֿליסיק ענגליש), נאָר דווקא זי צו קענען לייענען. ראָבערט בורנס, דער נאַציאָנאַלער פּאָעט פֿון שאָטלאַנד, האָט אָנגעשריבן ס׳רובֿ פֿון זײַנע לידער אָדער אויף שאָטלענדיש, אָדער אויף אַ געמיש פֿון שאָטלענדיק מיט ענגליש, און איך האָב געוואָלט בעסער פֿאַרשטיין זײַנע לידער.
פֿאַר וואָס האָב איך געהאַט חשק צו לייענען די ווערק פֿון ראָבערט בורנס? ווײַל דאָס ליד „אָלד לאַנג סײַן‟, וואָס מע זינגט יעדעס יאָר אויף די סילוועסטער־נאַכט־פֿײַערונגען, איז מיר געפֿעלן געוואָרן. אין איינעם פֿון מײַנע ערשטע אַרטיקלען פֿאַרן פֿאָרווערטס האָב איך אַרומגערעדט די געשיכטע פֿון דער שאָטלענדישער שפּראַך, כּדי אָנצוּווײַזן אויף אַ פּאָר פֿון די טשיקאַווע ענלעכקייטן צווישן איר און ייִדיש, וואָס מע קען דערקענען אינעם ליד.
צו יענער צײַט האָב איך אַליין פּרובירט איבערצוזעצן „אָלד לאַנג סײַן‟ אויף מאַמע־לשון אָבער ס׳איז מיר ניט געלונגען. איך האָב אויך לאַנג געזוכט אַן איבערזעצונג אָבער קיינמאָל ניט געפֿונען.
צום גליק האָט בנימין שעכטער איבערגעזעצט דעם רעפֿרען פֿונעם ליד און אים געלערנט דעם „ייִדישן פֿילהאַרמאָנישן פֿאָלקסכאָר‟. אויבן איז דעם כאָרס נוסח פֿונעם ליד, געזונגען אויף אַ קאָנצערט אין אָקטאָבער 2018. דער ווידעאָ ווערט באַגלייט מיט אונטערקעפּלעך, וואָס גיבן סײַ די ייִדישע איבערזעצונג, סײַ דעם בוכשטעבלעכן באַטײַט אויף ענגליש, וואָס שיידט זיך אַ ביסל אונטער פֿון בורנס׳ אָריגינאַל.
אַז מע הערט „אָלד לאַנג סײַן‟ אויף דער טעלעוויזיע בעת די סילוועסטער־נאַכט־פֿײַערונגען, הערט מען עס געוויינטלעך ניט מיט קיין אויטענטישן שאָטלענדישן אַרויסרעד. ס׳איז דערפֿאַר כּדאַי זיך צוצוהערן צום ליד, געזונגען אָדער פֿאָרגעלייענט דורך עמעצן, וואָס קען טאַקע די שפּראַך. אָט זענען צוויי גוטע בײַשפּילן.
דאָס ליד האָט בורנס „פֿאַרפֿאַסט‟ אינעם אַלטן זין פֿון וואָרט: גענומען האָט ער צוויי באַזונדערע פֿאָלקסלידער און זיי צונויפֿגעוועבט, צוגעבנדיק עטלעכע פֿון זײַנע אייגענע שורות. אַזאַ צוגאַנג בײַם שאַפֿן לידער איז, אַגבֿ, אויך געווען פֿאַרשפּרייט בײַ ייִדן אין מיזרח־אייראָפּע.
A message from our CEO & publisher Rachel Fishman Feddersen
I hope you appreciated this article. Before you move on, I wanted to ask you to support the Forward’s award-winning journalism during our High Holiday Monthly Donor Drive.
If you’ve turned to the Forward in the past 12 months to better understand the world around you, we hope you will support us with a gift now. Your support has a direct impact, giving us the resources we need to report from Israel and around the U.S., across college campuses, and wherever there is news of importance to American Jews.
Make a monthly or one-time gift and support Jewish journalism throughout 5785. The first six months of your monthly gift will be matched for twice the investment in independent Jewish journalism.
— Rukhl Schaechter, Yiddish Editor