Image by HBO Max

אין אַ געוויינטלעכן זומער לאָזט מען ניט אַרויס קיין שום ”טריילער“ פֿאַר אַ פּראָפֿעסיאָנעל געמאַכטן ייִדיש־שפּראַכיקן פֿילם. די וואָך זענען אָבער אַרויסגעקומען צוויי!

דער ערשטער, פּראָדוצירט דורך HBO Max, איז אַן אַבסורדע קאָמעדיע — An American Pickle (אַן אַמעריקאַנער אוגערקע) — אין וועלכער אַ ייִדישער אימיגראַנט אין ניו־יאָרק, הערשל גרינבוים, פֿאַלט אַרײַן אין אַ ריזיקן פֿאַס אוגערקעס אינעם פֿאַבריק וווּ ער אַרבעט. מיט הונדערט יאָר שפּעטער, פֿאַרקויפֿט מען דעם פֿאַבריק און נאָכן צעשטערן דעם פֿאַס, שטייט ער אויף תּחית־המתים, אין אַ וועלט וווּ ער קען שוין קיינעם ניט. מע זוכט זײַנע קרובֿים און געפֿינט אַ נעבעכדיקן קאָמפּיוטער־פּראָגראַמירער, וואָס ווײַזט זיך אַרויס צו זײַן זײַן אור־אייניקל, בען, מיט וועמען ער קומט ניט גוט אויס. 

Yiddish Brief

A bissel of all things Yiddish: music, cooking, books and more.

Terms(Required)

I agree to the Forward's Terms of Service and Privacy Policy

Email(Required)

כּדי צו מאַכן דעם ערשטן טייל פֿונעם פֿילם אויף ייִדיש, האָט דער קאָמיקער סעט ראָגען זיך געלערנט ייִדיש מיטן אַקטיאָר און געהילף־קינסטלערישן דירעקטאָר בײַ דער פֿאָלקסבינע — מאָטל דידנער. אין אַן אינטערוויו מיט דער צײַטונג USA Today, האָט ראָגען געזאָגט, אַז ס׳איז אים געווען שווער צו שפּילן אויף מאַמע־לשון.  

דער טריילער אויף ”יוטוב“ האָט שוין צוגעצויגן אַ ממשותדיקן אינטערעס. ביז אַהער האָבן כּמעט 10 מיליאָן מענטשן אים שוין געזען.

די פֿאָרווערטס־לייענער זענען שוין באַקאַנט מיטן אַקטיאָר מנשה לוסטיג, וואָס שפּילט אינעם נײַעם שרעקפֿילם „דער שומר“. לוסטיג איז פֿריִער געווען דער הויפּטאַקטיאָר אינעם נאָוואַטאָרישן קונסטפֿילם „מנשה“, וואָס שפּיגלט אָפּ געוויסע אַספּעקטן פֿון זײַן אייגענעם לעבן.

אין „שומר“ שפּילט ער ר׳ שלום, אַן אַרבעטער בײַ אַ חבֿרה־קדישא, וואָס דאַרף געפֿינען אַ בימקום־שומר אויף איין נאַכט. ער אַנגאַנזשירט אַן אָפּגעפֿאָרענעם באָראָ־פּאַרקער ייִד, יעקבֿ ראָנען (דייוו דייוויס) צו דינען ווי דער שומר אינעם הויז פֿון אַן אַלטער ייִדענע, מיסעס ליטוואַק. ווי עס פּאַסט פֿאַר אַ שרעקפֿילם, דערוויסט מען זיך באַלד, אַז ניט אַלצדינג איז אין אָרדענונג מיטן מת, און עס מישן זיך אַרײַן איבערנאַטירלעכע כּוחות. דער פֿילם האָט געמאַכט דער באַקאַנטער שרעקפֿילם־סטודיאָ Blumhouse.

פֿאַר וואָס קומען איצט אַרויס אַזוי פֿיל ייִדיש־שפּראַכיקע פֿילמען? כּדאַי איז עס צו באַמערקן, אַז פֿון 1950 ביז 1974, ווען עס זענען נאָך געווען אַ ים מיט טאַלאַנטירטע ייִדישע אַקטיאָרן וואָס האָבן זיך אויסגעלערנט שפּילן אויף די בינעס פֿון מיזרח־אייראָפּע, האָט מען אין דער גאַנצער וועלט ניט אַרויסגעלאָזט קיין שום ייִדיש־שפּראַכיקן פֿילם. פֿון 1950 ביז 1990 זענען אַרויס ווייניקער ווי 10 פֿילמען אויף ייִדיש. אַ שטיקל פּאַראַדאָקס, דערפֿאַר, וואָס שוין נאָך נעילה, ווען עס זענען אַוועק כּמעט אַלע ייִדישע אַקטיאָרן פֿונעם עלטערן דור און מחוץ אַ פּאָר חסידישע געגנטן הערט מען ייִדיש אַ סך ווייניקער ווי אין יענע יאָרן, קומען איצט אַרויס יעדעס יאָר פֿילמען מיט דיאַלאָגן אויף ייִדיש. 

די סיבות דערפֿאַר האָבן ווייניקער צו טאָן מיט ייִדיש אָדער ייִדן, און גיכער מיט פֿאַקטאָרן אין אַמעריקע בכלל, און אין דער פֿילם־אינדוסטריע בפֿרט. קודם איז עס הײַנט אַ סך ביליקער צו מאַכן אַ פֿילם ווי ס׳איז געווען מיט צוויי דורות צוריק, און מע לאָזט דערפֿאַר אַרויס ממש טויזנטער פֿילמען, וואָס מע וואָלט פֿריִער ניט געקענט מאַכן. דערצו, צוליב דער וואַקסנדיקער ליבשאַפֿט בײַ די אַמעריקאַנער צו אַלצדינג מולטיקולטורעל, איז געוואָרן מער אָנגענומען אין די אַמעריקאַנער פֿילמען פֿון די לעצטע צען יאָר, אַז ווען אַ העלד דאַרף רעדן אויף אַ פֿרעמדער שפּראַך, רעדט ער טאַקע אויף יענער שפּראַך. אַפֿילו אין 2010 איז געווען אין גאַנצן נאָרמאַל, אַז אַן אַקטיאָר זאָל פּשוט רעדן ענגליש מיט אַ רוסישן אָדער יאַפּאַנישן אַקצענט און די צוקוקער האָבן זיך געדאַרפֿט פֿאָרשטעלן, אַז ער רעדט רוסיש צי יאַפּאַניש. הײַנט וויל דער עולם בעסער לייענען אונטערקעפּלעך איידער הערן אַ כּמו־פֿרעמדן אַקצענט און דערפֿאַר לערנען זיך הײַנט אַ סך מער אַקטיאָרן אַרויסצורעדן זייערע רעפּלקין אויף אַנדערע שפּראַכן.

A message from our Publisher & CEO Rachel Fishman Feddersen

I hope you appreciated this article. Before you go, I’d like to ask you to please support the Forward’s award-winning, nonprofit journalism during this critical time.

This year, we have stood together in strength and sorrow. Our Forward team has worked around the clock to help you find clarity amid the chaos.

At a time when other newsrooms are closing or cutting back, the Forward has removed its paywall and invested additional resources to report on the ground from Israel and around the U.S. on the impact of the war, rising antisemitism and polarized discourse.

Readers like you make it all possible. Support our work by becoming a Forward Member and connect with our journalism and your community.

—  Rachel Fishman Feddersen, Publisher and CEO

Join our mission to tell the Jewish story fully and fairly.

$36 $500

$120 $180 Other amount