ווידעאָ: אײַרין און רות מאַכן פּעטשאַWATCH: Irene and Ruth make ptcha
צוויי לעבנסלאַנגע חבֿרטעס ווײַזן ווי מע מאַכט דאָס אַלטע ייִדישע מאכל, אַפֿילו ווען מע האָט ניט קיין צוטריט צו קעלבערנע פֿיס.
Image by Forverts
לייענט דעם אַרטיקל אויף ענגליש
פּעטשאַ, אויך באַקאַנט אויף ייִדיש ווי פּעצע, פֿוסנאָגע, דרעליעס, גאַליער און פֿאַרגליווערטע פֿיס, איז אַן אַלט מאכל בײַ ייִדן, וואָס באַשטייט פֿון אַ גליווער געמאַכט פֿון קעלבערנע פֿיסלעך.
אינעם דאָזיקן ווידעאָ גרייטן צו דעם מאכל די לעבנסלאַנגע אויסטראַלישע ייִדישע חבֿרטעס אײַרין קראָנהיל־פּלעטקאַ און רות שער־פֿריד, וואָס זענען אויפֿגעוואַקסן צוזאַמען אין דער מעלבורנער בונדיסטישער סבֿיבֿה. צוליב דעם וואָס מע קען אין אויסטראַליע מער ניט קויפֿן קיין קעלבערנע פֿיסלעך, מאַכן זיי אים מיט אַנדערע אינגרעדיענטן.
אײַרין קראָנהיל פּלעטקאַ איז געבוירן געוואָרן אין שאַנכײַ בײַ ייִדישע פּליטים, וואָס האָבן באַקומען וויזעס קיין יאַפּאַן פֿון דעם באקאַנטן יאַפּאַנישן קאָנסול אין ליטע, טשיונע סוגיהאַראַ. נאָך דער מלחמה האָט די משפּחה זיך באַזעצט אין מעלבורן, וווּ אײַרין האָט זיך געלערנט צוויי טעג אַ וואָך, אין אַן אָרטיקער ייִדישער שול און איז געווען אַן אַקטיווע מיטגלידין אין דער יוגנט־באַוועגונג פֿונעם בונד, „סקיף“. הײַנט וווינט זי אין ניו־יאָרק, וווּ זי דינט ווי די וויצע־פֿאָרזיצערין פֿון דער ייִוואָס עקזעקוטיווע און פֿירט אָן מיט אַ פֿונדאַציע וואָס שטיצט אָרגאַניזאַציעס וואָס אַרבעטן לטובֿת דער ייִדישער שפּראַך און קולטור.
רות־שער פֿריד איז געבוירן געוואָרן אין מעלבורן אין 1941 בײַ ייִדן וואָס האָבן פֿאַרלאָזט ריגע אין 1939. זי האָט זיך געלערנט אין דער מעלבורנער זונטיקשול אויפֿן נאָמען פֿון י. ל. פּרץ און איז לאַנגע יאָרן אַליין געווען אַ לערערין דאָרטן. זי איז אויך געווען אַקטיוו אין „סקיף“, סײַ ווי אַ קינד, סײַ ווי אַ „העלפֿער“ (אַ וועגווײַזער פֿאַר די ייִנגערע קינדער). פֿון פֿאַך איז זי געווען אַ פֿיזיאָטעראַפּעווטקע. זי און איר מאַן הענרי (אַנוש) פֿריד, מיט וועמען זי האָט חתונה געהאַט אין 1963, האָבן צוויי קינדער און פֿינף אייניקלעך.
אײַרין און רות בלאָזן בלעזלעך, 1946, קאַרלטאָן, אויסטראַליע Image by Irene Kronhill Pletka
הענרי (אַנוש) פֿריד, וואָס האָט פֿילמירט אײַרין און רות בעת זיי האָבן געמאַכט דעם פּעטשאַ, איז געבוירן געוואָרן אין 1940 אין קאַזאַן, רוסלאַנד בײַ לאָדזשער ייִדן. זײַן פֿאָטער איז מאָבאַליזירט געוואָרן אין דער סאָוועטישער אַרמיי און איז אומגעקומען אין יולי 1943. נאָך דער מלחמה האָט הענרי, צוזאַמען מיט זײַן מאַמע און באָבע־זיידע, זיך אומגעקערט קיין לאָדזש, וווּ ער האָט זיך געלערנט אין אַ ייִדישער פֿאָרשול. אין 1946 האָבן זיי געוווינט אין פֿאַרשידענע די־פּי־לאַגערן, ביז דער בונד האָט זיי געהאָלפֿן זיך אַרײַנצושמוגלען אין בעלגיע. צווישן זײַנע ייִדיש־לערער דאָרטן איז געווען די שרײַבערין חוה ראָזענפֿאַרב. אין 1950 האָט ער זיך באַזעצט אין מעלבורן, וווּ ער איז באַלד געוואָרן אַ סקיפֿיסט צוזאַמען מיט זײַן צוקונפֿטדיקער פֿרוי. מיט זייערע קינדער האָבן הענרי און רות ביידע גערעדט ייִדיש.
כּדי צו זען דעם רעצעפּט (אויף ענגליש), גיט אַ קוועטש דאָ.
A message from our CEO & publisher Rachel Fishman Feddersen
I hope you appreciated this article. Before you move on, I wanted to ask you to support the Forward’s award-winning journalism during our High Holiday Monthly Donor Drive.
If you’ve turned to the Forward in the past 12 months to better understand the world around you, we hope you will support us with a gift now. Your support has a direct impact, giving us the resources we need to report from Israel and around the U.S., across college campuses, and wherever there is news of importance to American Jews.
Make a monthly or one-time gift and support Jewish journalism throughout 5785. The first six months of your monthly gift will be matched for twice the investment in independent Jewish journalism.
— Rukhl Schaechter, Yiddish Editor
