Skip To Content
JEWISH. INDEPENDENT. NONPROFIT.
Yiddish

לעקציע: די ראָלע פֿון ייִדיש בײַם „פּולין מוזיי‟ (מיט אוידיאָ)Lecture: The story of Yiddish at the Polin Museum (includes audio)

דער מוזיי איז דער ערשטער און דער איינציקער אויף דער וועלט, וווּ מע קען באַקומען דעם אוידיאָ־טור אויף ייִדיש.

To hear this article, click here.

מאָנטיק, דעם 27סטן דעצעמבער וועט די פֿאָלקלאָריסטקע, ד״ר ברײַנדל קירשענבלאַט־גימבלעט, האַלטן אַ לעקציע אָנלײַן וועגן דעם ווי מע האָט אַרײַנגענומען ייִדיש ווי איינע פֿון די שפּראַכן פֿונעם „פּולין־מוזיי‟ אין וואַרשע.

די לעקציע, וואָס קירשענבלאַט־גימבלעט וועט האַלטן אויף ענגליש, איז אַ טייל פֿונעם וואָך־לאַנגן פֿעסטיוואַל, „ייִדיש ניו־יאָרק‟, וואָס וועט פֿאָרקומען פֿונעם 15סטן ביזן 30סטן דעצעמבער 2021.

דער מוזיי איז פֿאַקטיש דער ערשטער און דער איינציקער וווּ מע קען באַקומען דעם אוידיאָ־טור אויף ייִדיש. אַפֿילו די אָנגעזעענע מוזייען לזכר דעם חורבן, ווי „יד-ושם‟ און דער וואַשינגטאָנער חורבן־מוזיי, גיבן נישט אַזאַ ברירה. בײַ „יד־ושם‟, למשל, קען מען הערן דעם אוידיאָ־טור אויף צען שפּראַכן: העברעיִש, ענגליש, אַראַביש, פֿראַנצייזיש, דײַטשיש, שפּאַניש, רוסיש, פּאָרטוגעזיש, פּויליש און כינעזיש — אָבער נישט אויף ייִדיש, וואָס איז געווען די רעדשפּראַך פֿונעם גרעסטן טייל פֿון די זעקס מיליאָן קרבנות פֿונעם חורבן.

yiddish in polin museum

אַן אויסשטעלונג פֿון דער ייִדישער פּרעסע אין פּוילן צווישן ביידע וועלט־מלחמות, אין דער אויסשטעלונג, „אויף דער ייִדישער גאַס‟ בײַם פּולין־מוזיי Image by M. Starowieyska D. Golik / POLIN Muse­um of the His­to­ry of Pol­ish Jews

דער חורבן־מוזיי אין וואַשינגטאָן גיט דעם טור אויף פֿערצן לשונות, אַרײַנגערעכנט אונגעריש, יאַפּאַניש, קאָרעאַניש, איטאַליעניש, טערקיש און אינדאָנעזישע — אָבער נישט אויף ייִדיש.

נאָך מיט יאָרן צוריק האָט די פּעדאַגאָגין געלע שווייד־פֿישמאַן ז״ל מיר דערציילט אַז זי האָט זיך נאָכגעפֿרעגט בײַ „יד ושם‟, צי מע קען אפֿשר צוגעבן די אונטערקעפּלעך בײַ יעדן עקספּאָנאַט נישט בלויז אויף העברעיִש און ענגליש, נאָר אויף ייִדיש אויך, נעמענדיק אין באַטראַכט די קאַטאַסטראָפֿע וואָס די שפּראַך האָט געליטן צוליב דעם גענאָציד. האָט דער אדמיניסטראַטאָר איר געענטפֿערט, אַז אַזאַ שריט איז נישט נייטיק ווײַל כּמעט אַלע ייִדיש־רעדער אויף דער וועלט קענען אויך ענגליש אָדער העברעיִש.

ס׳איז קלאָר אַז דער אַדמיניסטראַטאָר האָט נישט פֿאַרשטאַנען שווייד־פֿישמאַנס כּוונה. דאָס אַרײַנשטעלן ייִדישע אונטערקעפּלעך וואָלט, אַוודאי, נישט געווען צוליב פּראַקטישקייט, נאָר צוליב דעם געוואַלדיקן סימבאָליזם פֿון ניצן אַ לשון וואָס די דײַטשן האָבן מיט אַזאַ רציחה געפּרוּווט אויסראָטן.

די לעקציע וועט פֿאָרקומען נײַן אַ זייגער אין דער פֿרי ניו־יאָרקער צײַט. כּדי זיך צו פֿאַרשרײַבן, גיט אַ קוועטש דאָ.

Dive In

    Republish This Story

    Please read before republishing

    We’re happy to make this story available to republish for free, unless it originated with JTA, Haaretz or another publication (as indicated on the article) and as long as you follow our guidelines. You must credit the Forward, retain our pixel and preserve our canonical link in Google search.  See our full guidelines for more information, and this guide for detail about canonical URLs.

    To republish, copy the HTML by clicking on the yellow button to the right; it includes our tracking pixel, all paragraph styles and hyperlinks, the author byline and credit to the Forward. It does not include images; to avoid copyright violations, you must add them manually, following our guidelines. Please email us at [email protected], subject line “republish,” with any questions or to let us know what stories you’re picking up.

    We don't support Internet Explorer

    Please use Chrome, Safari, Firefox, or Edge to view this site.