אין נײַסטן „ייִדישלאַנד“: די רעאַקציע אויפֿן 7טן אָקטאָבער מצד לינק־געשטימטע מערבֿדיקע אינטעלעקטואַלןIn the new issue of ‘Yiddishland’: The reaction of leftist Western intellectuals to Oct. 7
Illustration by Yiddishland
ס’איז לעצטנס דערשינען דער 22סטער נומער פֿונעם ליטעראַרישן זשורנאַל „ייִדישלאַנד“ מיט נײַע לידער פֿון די ישׂראלדיקע מחברים באָריס קאַרלאָוו, הלל קאַזאָווסקי, משה לעמסטער און מיכאל לײַוואַנט.
אין די ווערק הערט מען קלאָרע אָפּקלאַנגען פֿון דער מלחמה, וועלכע האָט זיך אָנגעהויבן שׂימחת־תּורה דעם 7טן אָקטאָבער מיט די אַכזריותדיקע טעראָריסטישע אַטאַקן קעגן דער ייִדישער מלוכה. וועגן דער רעאַקציע אויף דער דאָזיקער מלחמה מצד לינק־געשטימטע מערבֿדיקע אינטעלעקטואַלן קען מען לייענען אין אַ פּאָלעמישן אַרטיקל פֿון לאָלע קאַנטאָר-קאַזאָווסקי, אַ פּראָפֿעסאָרין בײַם העברעיִשן אוניווערסיטעט אין ירושלים. דער אַרטיקל הייסט „כאַמאַס, זײַנע פֿרײַנד און פֿײַנט אין דער רעאַלער און אינטעלעקטועלער וועלט. פֿילאָסאָפֿן באַזיניקן די טראַגעדיע פֿונעם 7טן אָקטאָבער“.
די הײַנטצײַטיקע ייִדישע ווערק פֿון אייראָפּעיִשע פּאָעטן ווערט אויך פֿאָרגעשטעלט אין דעם נומער, דורך טאָמאַס סאָקסבערגער (ווין) און מאַרעק טושעוויצקי (קראָקע). וואָס איז שייך אָריגינעלער ייִדישער פּראָזע, וועלן די לייענער געפֿינען אין אים נײַע קאַפּיטלען פֿון מיכאל פֿעלזענבאַומס ראָמאַן „טיק-טאַק“ און וועלוול טשערנינס דערציילונג „דער כּוזרי“.
ווי בײַ די פֿריִערדיקע נומערן פֿון „ייִדישלאַנד“, זײַנען אין דעם־אָ נומער פֿאַראַן ווערק איבערגעזעצטע פֿון אַנדערע לשונות ווי למשל די דערציילונג פֿון כאָרכע־לויִס באָרכעסן, „דויטשעס רעקוויום“, אין יצחק ניבאָרסקיס איבערזעצונג פֿון שפּאַניש, און לידער פֿונעם רוסיש־ייִדישן דיכטער דוד קנוט (1900 – 1955), איבערגעזעצטע דורכן וואָרטקינסטלער לייבו לעווין (1914 – 1983). לעווינס איבערזעצונגען האָבן זיך אָפּגעהיט אינעם פּריוואַטן אַרכיוו פֿון זײַן טאָכטער רות לעווין אין ירושלים.
דאָס איז ניט דער איינציקער פֿריִער ניט פֿאַרעפֿנטלעכטער מאַטעריאַל פֿון אַן עזבֿון. אינעם 21סטן נומער האָט „ייִדישלאַנד“ אָנגעהויבן דרוקן דאָס פּאַרטיזאַנישע טאָגבוך, געפֿירט אין 1943 אין די ווײַסרוסישע וועלדער דורכן ייִדישן פּראָזאַיִקער הירש דאָבין (1905 – 2001). אין דעם נומער קען מען לייענען דעם המשך דערפֿון.
חוץ דעם, זענען פֿאַראַן זכרונות פֿון דעם מאָלערײַ־קריטיקער לעאָ קעניג (1889 – 1970) גענומען פֿון זײַן בוך, די געשיכטע פֿון ‘מחמדים’ און לאַ־רוש“. קעניגס בוך, וואָס ער האָט געשריבן אויף ייִדיש, איז ביז איצט פֿאַרעפֿנטלעכט געוואָרן בלויז דורך הלל קאַזאָווסקיס רוסישער איבערזעצונג פֿון די זכרונות, וועלכע ווערן אָפּגעהיט אין דער נאַציאָנאַלער ביבליאָטעק פֿון ישׂראל.
דער נומער אַנטהאַלט צוויי רעצענזיעס אויף נײַע ביכער. וועלוול טשערנין שרײַבט וועגן מיכאל פֿעלזענבאַומס „פּאָליפֿאָנישן ראָמאַן“, וואָס איז דערשינען אין 2023 בײַם פֿאַרלאַג „אָלניאַנסקי טעקסט“, און סערגיי סטראַטאַנאָווסקי רעצענזירט רוסישע איבערזעצונגען סײַ פֿון לייב קוויטקאָס פּאָעמע „1919“ סײַ פֿון איציק מאַנגערס „סאָנעטן פֿאַר מײַן ברודער נאָטע“, וועלכע זײַנען דערשינען פֿאַראַיאָרן אינעם פּעטערבורגער פֿאַרלאַג „יאַראָמיר כלאַדיק פּרעס“.
ואַחרון אַחרון חבֿיבֿ קען מען אין דעם נומער לייענען די געוויינטלעכע רובריקן: „נײַע ביכער“, „אַ נײַ זינגליד“ און „מאַטעריאַלן צום לעקסיקאָן פֿון דער ייִדישער ליטעראַטור אינעם 21סטן יאָרהונדערט“. די לעצטע רובריק איז דאָס מאָל געווידמעט די עלעקטאָראָנישע פּעריאָדישע אויסגאַבעס און רעסורסן, וועלכע פֿונקציאָנירן אין גאַנצן אָדער טיילווײַז אויף ייִדיש, בתוכם אינעם „פֿאָרווערסט“.
„ייִדישלאַנד“ איז אַ קוואַרטאַלניק. מע קאָן אים באַשטעלן אינעם שוועדישן פֿאַרלאַג „אָלניאַנסקי טעקסט“.
אין ישׂראל קאָן מען דעם זשורנאַל קויפֿן אין דער ביכער־קראָם „באַבעל“ (ירושלים, רח’ שץ, 4).
