די קמיע, וואָס דאָס מיידעלע, זיו ניצן, האָט געפֿונען איז אין דער פֿאָרעם פֿון אַ מיסט-זשוק Photo by Emil Aljam, Israel Antiquities Authority

Tidbits is a bi-weekly feature of easy news briefs in Yiddish that you can listen to or read, or both! If you read the article and don’t know a word, just click on it and the translation appears. You’ll also find the link to the article in English after each news brief. Listen to the report here:

בעת אַן עקסקורסיע מיט איר משפּחה אין די בערג און טאָלן לעבן בית־שמש, ישׂראל, האָט אַ דרײַיאָריק מיידעלע אַנטדעקט אַ קמיע, וואָס איז אַלט 3,800 יאָר.

דאָס מיידעלע, זיו (זיוו) ניצן, האָט שפּאַצירט מיט איר משפּחה נישט ווײַט פֿונעם אַרכעאָלאָגישן אָרט תּל־עזקה, ווען זי האָט געפֿונען דעם אוצר.

Yiddish Brief

A bissel of all things Yiddish: music, cooking, books and more.

Terms(Required)

I agree to the Forward's Terms of Service and Privacy Policy

Email(Required)

„מיר האָבן שפּאַצירט אויף דער סטעשקע, און פּלוצלינג האָט זיו זיך אַראָפּגעבויגן,“ האָט איר שוועסטער עומר ניצן געזאָגט. „און פֿון אַלע שטיינדעלעך אַרום איר האָט זי דווקא דאָס אויסגעקליבן. ווען זי האָט עס אָפּגעשטויבט האָבן מיר דערזען אַז ס׳איז נישט קיין געוויינטלעכע זאַך. האָב איך צוגערופֿן טאַטע־מאַמע צו זען דאָס פּרעכטיקע שטיינדעלע.“

די משפּחה האָט זיך גלײַך פֿאַרבונדן מיט דער ישׂראלדיקער אַנטיקוויטעטן־אינסטאַנץ. ד״ר דפֿנה בן־תּור, אַן עקספּערט פֿון פֿאַרצײַטיקע קמיעס און שטעמפּלעך, האָט באַשטעטיקט אַז זיו האָט געפֿונען עפּעס וואָס הייסט אַ „סקאַראַב“ פֿון דער בראָנדזן־תּקופֿה, בערך 3,800 יאָר צוריק, אינעם אַמאָליקן לאַנד כּנען.

אַ „סקאַראַב“ איז אַ קליינטשיקע קמיע געמאַכט אין דער פֿאָרעם פֿון אַ מיסט-זשוק (dung beetle), וואָס די פֿאַרצײַטיקע מיצרים האָבן פֿאַרהייליקט ווי אַ סימבאָל פֿון אַ נײַ לעבן. פֿאַר וואָס? ווײַל דער מיסט־זשוק לייגט זײַנע אייעלעך אַרײַן אין זייערע באָבקעס, וואָס דערפֿון קומען אַרויס פֿרישע יונגע זשוקעלעך.

תּל־עזקה ווערט באַשריבן אינעם חומש (ספֿר שמואל) ווי דאָס אָרט פֿונעם קאַמף צווישן דוד און גליות. אַ דאַנק די אַרכעאָלאָגישע אויסגראָבונגען דאָרט האָט מען אַנטדעקט ווענט פֿון דער אַלטער שטאָט און אַגריקולטורעלע סימנים דאַטירט פֿונעם פֿאַרצײַטיקן קיניגרײַך פֿון יהודה.

צו לייענען מער וועגן דעם אויף ענגליש, גיט אַ קוועטש דאָ.

To read more about this in English, click here.

A message from our Publisher & CEO Rachel Fishman Feddersen

I hope you appreciated this article. Before you go, I’d like to ask you to please support the Forward’s award-winning, nonprofit journalism during this critical time.

This year, we have stood together in strength and sorrow. Our Forward team has worked around the clock to help you find clarity amid the chaos.

At a time when other newsrooms are closing or cutting back, the Forward has removed its paywall and invested additional resources to report on the ground from Israel and around the U.S. on the impact of the war, rising antisemitism and polarized discourse.

Readers like you make it all possible. Support our work by becoming a Forward Member and connect with our journalism and your community.

—  Rachel Fishman Feddersen, Publisher and CEO

Join our mission to tell the Jewish story fully and fairly.

$36 $500

$120 $180 Other amount