ווידעאָ: אַ ייִדיש ליד וועגן שוועדנס קאָלאַבאָראַציע מיט די דײַטשןWATCH: A Yiddish song about Sweden’s collaboration with the Nazis
לויִזאַ לינס „אַמאָל איז געווען אַ מעשׂה“ פֿאַררופֿט זיך אויף אַ פֿאָלקסליד אָבער דערציילט גאָר אַן אַנדער געשיכטע.
די וואָך האָט דזשאָו באַוער, אַן אַמעריקאַנער זשורנאַליסט וואָס וווינט אין דײַטשלאַנד און שרײַבט אָפֿט וועגן ייִדישע טעמעס, פֿאַרעפֿנטלעכט אַן איבערזיכט פֿון דער הײַנטיקער ייִדישער מוזיק.
צווישן די זינגער וואָס ער דערמאָנט אינעם אַרטיקל איז געווען לויִזאַ לין, אַ נאָמען וואָס איז מיר ניט געווען באַקאַנט. לין וווינט אין מאַלמע, שוועדן, וווּ עס געפֿינען זיך אַ סך פּוילישע ייִדן און איר מוזיק איז שטאַרק באַווירקט פֿון זייערע איבערלעבונגען. אין 2018 האָט זי אַרויסגעלאָזט אַ מוזיק־ווידעאָ פֿאַר אַ ייִדישן ליד, „אַ מאָל איז געווען אַ מעשׂה“, וואָס פֿאַררופֿט זיך אויפֿן באַקאַנטן פֿאָלקסליד אָבער דערציילט גאָר אַן אַנדער געשיכטע — די שוועדישע קאָלאַבאָראַציע מיט נאַצי־דײַטשלאַנד.
כאָטש שוועדן איז אָפֿיציעל געבליבן נייטראַל בשעת דער מלחמה און אַ פּאָר טויזנט ייִדן האָבן פֿון 1941 ביז 1944 זיך געראַטעוועט דאָרטן, האָט די שוועדישע רעגירונג אויך מיטגעאַרבעט מיט די דײַטשן. מע האָט געלאָזט די דײַטשישע סאָלדאַטן פֿאָרן מיט די שוועדישע באַנען און זיי פֿאַרקויפֿט אײַזנאַרץ, מיט וועלכן מע האָט פֿאַבריצירט וואָפֿנס.
דאָס ליד, מיט ווערטער פֿונעם זשורנאַליסט, סאַלאָמאָן שולמאַן, דערמאָנט טאַקע יענעם שוועדישן אײַזן, „וואָס האָט אונדז געריכט אין קבֿר“.
A message from our CEO & publisher Rachel Fishman Feddersen
I hope you appreciated this article. Before you move on, I wanted to ask you to support the Forward’s award-winning journalism during our High Holiday Monthly Donor Drive.
If you’ve turned to the Forward in the past 12 months to better understand the world around you, we hope you will support us with a gift now. Your support has a direct impact, giving us the resources we need to report from Israel and around the U.S., across college campuses, and wherever there is news of importance to American Jews.
Make a monthly or one-time gift and support Jewish journalism throughout 5785. The first six months of your monthly gift will be matched for twice the investment in independent Jewish journalism.
— Rukhl Schaechter, Yiddish Editor