ווידעאָ: אַ שוועדישער ייִד לייענט פֿאָר וואָס זײַן טאַטע האָט מיט יאָרן צוריק געשריבן אין אַ העפֿטלWATCH: A Swedish Jew shares what his father had written years ago in a notebook
אין די זכרונות פֿון בען אויערבאַכס טאַטן, הערט מען ווי ער האָט זיך פֿאַרשטעלט פֿאַר א פּאָליאַק און געגנבֿעט די שוועדישע גרענעץ.
![Eli Auerbach](https://images.forwardcdn.com/image/970x/center/images/cropped/screen-shot-2021-03-17-at-122223-pm-1615998480.png)
Image by Ben Auerbach
ניט לאַנג נאָך זײַן טאַטנס טויט, האָט בען אויערבאַך, אַ ייִד אין שטאָקהאָלם אַנטדעקט בײַ זיך אין שטוב אַ העפֿטל זכרונות, געשריבן מיט דער האַנט, וואָס זײַן טאַטע, אלי איזער אויערבאַך, האָט געשריבן וועגן זײַנע איבערלעבונגען בשעת דער צווייטער וועלט־מלחמה — קודם אין ליפּנע, פּוילן, וווּ ער איז אויפֿגעוואַקסן, און דערנאָך אין פֿאַרשידענע טיילן פֿון פּוילן און פֿינלאַנד.
אין נאָוועמבער 2020 איז אין שטאָקהאָלם פֿאָרגעקומען אַן אָוונט, אין וועלכער בען אויערבאַך האָט פֿאָרגעלייענט טיילן פֿון זײַן טאַטנס זכרונות אויף מאַמע־לשון, און זײַן טאָכטער דניאלה — אויף שוועדיש. לייף פֿריילעך האָט ספּעציעל פֿאַרן פֿאָרווערטס צוגעגרייט אַ ווידעאָ דערפֿון.
דער טעקסט וואָס בען אויערבאַך לייענט פֿאָר אינעם ווידעאָ איז אַ צונויפֿפּאָרונג פֿון צוויי מקורים: צו די זכרונות וואָס ער האָט געפֿונען, האָט ער צוגעגעבן אויסצוגן פֿון בריוו וואָס זײַן טאַטע האָט באַלד נאָך דער מלחמה געשיקט זײַנע לאַנדסלײַט אין ישׂראל. די כראָניק הייבט זיך אָן מיט אלי איזער אויערבאַכס רײַזע אויף אַ ביציקל קיין לובלין אין סעפּטעמבער 1939 בשעת דער דײַטשישער באָמבאַרדירונג, און ענדיקט זיך מיט דעם ווי אַזוי ער האָט זיך אין 1944 פֿאַרשטעלט פֿאַר אַ פּאָליאַק און איז פֿאַרשיקט געוואָרן דורך די דײַטשן קיין פֿינלאַנד, פֿון וואַנען ער האָט געגנבֿט די גרענעץ און זיך אָפּגעגעבן צו דער שוועדישער פּאָליציי.
די בריוו, וואָס אלי איזער אויערבאַך האָט געשיקט זײַנע לאַנדסלײַט זענען שפּעטער פֿאַרעפֿטנלעכט געוואָרן אינעם יזכּור־בוך „ספֿר ליפּנא“. זײ גיבן איבער וועגן דעם אומקום פֿון די ייִדן אין ליפּנע, פּוילן; צווישן זיי — אויערבאַכס פֿרוי רייזל־לאה, זײַן טאָכטער מרים און זײַן זון נחמיה.
A message from Forverts editor Rukhl Schaechter
![](https://forward.com/wp-content/uploads/2024/07/Untitled-design-1-1-673x1024.jpg)
I hope you appreciated this article. Before you move on, I wanted to ask you to support the Forverts' 127-year legacy — and its bright future.
In the past, the goal of the Forverts was to Americanize its readers, to encourage them to learn English well and to acculturate to American society. Today, our goal is the reverse: to acquaint readers — especially those with Eastern European roots — with their Jewish cultural heritage, through the Yiddish language, literature, recipes and songs.
Our daily Yiddish content brings you new and creative ways to engage with this vibrant, living language, including Yiddish Wordle, Word of the Day videos, Yiddish cooking demos, new music, poetry and so much more.
— Rukhl Schaechter, Yiddish Editor