טכניון־פֿאָרשער דערמעגלעכן קאָמפּיוטער צו „לייזן‟ איבערמענטשלעכע אויפגאַבעסTechnion researchers enable computer to perform tasks that appear superhuman
די ראַמאַנודזשאַן־מאַשין איז אַ נאָמען נאָך אַ מאַטעמאַטיקער וואָס האָט געזאָגט אַז זײַנע טעאָריעס קומען פֿון אַ געטין וואָס איז אים געקומען צו חלום.
Image by wikimedia
אַ דאַנק אַ גרופּע פֿאָרשער בײַם טכניון אין חיפֿה, איז געשאַפֿן געוואָרן אַ מאַטעמאַטישע פּראָגראַם מיט כּלומרשט איבערמענטשלעכע שׂכל־כּוחות וואָס איז מסוגל צו אַנטדעקן אַזעלכע השערות, וואָס אַ מענטש וואָלט אַפֿילו אין 50 יאָר נישט אויסגעטראַכט, האָט די Times of Israel לעצטנס איבערגעגעבן.
די פּראָגראַם, „די ראַמאַנודזשאַן־מאַשין‟, האָט מיך שטאַרק פֿאַראינטערעסירט, בפֿרט צוליב דער פֿאַרבינדונג מיטן באַרימטן אינדישן מאַטעמאַטיקער שרינאַוואַסאַ ראַמאַנודזשאַן וועלכער האָט אַרויסגעוויזן ממש אַן איבערנאַטירלעכע פֿעיִקייט צו אַנטדעקן גאָר אומגעוויינטלעכע גלײַכונגען, וואָס האָבן אָפֿטמאָל צו טאָן מיט געקייטלטע ברוכצאָלן (continued fractions). זײַנע רעזולטאַטן פֿאַרחידושן נאָך אַלץ וויסנשאַפֿטלער און אַפֿילו מיסטיקער. ראַמאַנודזשאַן פֿלעגט זאָגן, אַז אַ געוויסע „געטין‟ צי מלאכטע אַנטפּלעקט אים זײַנע חידושים בחלום. דעריבער, צוליב דער היסטאָרישער רעטעניש פֿונעם דאָזיקן גרויסן מאַטעמאַטיקער, האָב איך זיך באַקענט מיט דער נײַער טעכנאָלאָגיע אויף מײַן אייגענעם קאָמפּיוטער.
אינעם דערמאָנטן צײַטונג־אַרטיקל שטייט געשריבן, אַז די פּראָגראַם אַרבעט דערווײַל בלויז אויף אַ צענדליק קאָמפּיוטערס אינעם טכניון, און אַז זי פֿאַרלאָזט זיך אויף אַ גאָר פֿאָרגעשריטענעם קינסטלעכן אינטעלעקט. ביידע סענסאַציאָנעלע מעלדונגען זענען נישט ריכטיק. די גאַנצע טעכנאָלאָגיע, מיט אַלע פּיטשעווקעס, איז אויסגעשטעלט פֿרײַ אויף דער אינטערנעץ; אַדרבה, די פֿאָרשער שטאָלצירן, אַז דרויסנדיקע מענטשן האָבן זי שוין מיט דערפֿאָלג אויסגענוצט און צוגעשיקט זייערע אייגענע רעזולטאַטן.
אין יענעם אַרטיקל שטייט געשריבן, אַז אַמאָל וועלן, מעגלעך, אַפֿילו פּשוטע טעלעפֿאָנען טויגן אויף אַזעלכע חשבונות. די טעלעפֿאָנען טויגן שוין הײַנט, אָבער אין אַ מער באַגרענעצטן פֿאַרנעם — פּשוט צוליב דעם, וואָס אַ טיפּישער קאָמפּיוטער אַרבעט אַ סך גיכער און האָט מער זכּרון. די וויסנשאַפֿטלער קלײַבן זיך אויך צו שאַפֿן אַן אַנדער פּראָגראַם, וואָס וועט אויף אַן אויטאָמאַטישן אופֿן זאַמלען און פֿאַרעפֿנטלעכן די נײַ־אַנטדעקטע רעזולטאַטן צוזאַמען מיט די נעמען — אָדער צונעמען — פֿון די קאָמפּיוטער־באַנוצער אַרום דער וועלט.
וואָס שייך דעם „פֿאָרגעשריטענעם קינסטלעכן אינטעלעקט‟, איז די פּראָגראַם בעצם אַ קורצע און אַ גענוג פּשוטע. יעדער פּראָגראַמיסט קאָן זי אין אַ פּאָר שעה בדרך־כּלל איבערקוקן. דער חידוש — טאַקע אַ גרויסער און אַ וויכטיקער — באַשטייט אין דעם, וואָס זי ווענדט אָן צו מאַטעמאַטישע גלײַכונגען אַ געוויסן עפֿעקטיוון מעטאָד, וואָס דערמאָנט אינעם טרעפֿן דעם ריכטיקן פּאַראָל, ווען מע דרינגט אַרײַן (ְאָדער „האַקט‟ אַרײַן) אין אַ שיפֿער. אין דעם פֿאַל, ווערן אויסגעפּרוּווט פֿאַרשיידענע צאָלן־קאָמבינאַציעס, ביז מע געפֿינט אַזעלכע, וואָס ברענגען צו דער צאָל „פּי‟ (Pi) צי אַן אַנדער וויכטיקן סך־הכּל. אַנשטאָט אויסצופּרוּוון מעכאַניש אַלע קאָמבינאַציעס, ווערן גענומען אין באַטאַרכט נאָר די, וואָס ברענגען נעענטער צו דער לייזונג פֿון אַ געוויסער פּראָבלעם. די מאַשין געפֿינט נישט קיין קלאָרע מאַטעמאַטישע באַווײַזן, נאָר זייער וואַרשײַנלעכע היפּאָטעזן — דהײַנו, גלײַכונגען, וואָס ברענגען אַלץ נעענטער צום געוווּנטשענעם רעזולטאַט אַפֿילו נאָך אַ טויזנט ברוכצאָלן. די מעגלעכקייט, אַז אַזאַ גלײַכונג איז נישט ריכטיק, איז גאָר קליין; פֿאָרט, מאַטעמאַטיש גערעדט, זענען זיי נישט אַבסאָלוט גענויע באַווײַזן.
פֿון דעסט וועגן, האָט דער מעטאָד זיכער אַ שײַכות צום קינסטלעכן אינטעלעקט, און קאָן דינען ווי אַ יסוד פֿון מער קאָמפּליצירטע, טאַקע פֿאָרגעשריטענע שׂכלדיקע פּראָגראַמען. אויפֿן איצטיקן מאָמענט איז די פּראָגראַם נאָך אַ רויע. אַפֿילו די אינסטרוקציע, ווי אַזוי מע זאָל זיך מיט איר באַנוצן, איז גרײַזיק; ס׳איז גרינג, למשל, צו באַמערקן דעם גרײַז אינעם וואָרט efficent. מע מוז אָבער האָבן אַ פּראָגראַמיסטישע דערפֿאַרונג, כּדי צו מאַכן זי אַרבעטן. די דאָקומענטאַציע איז דערווײַל זייער לעכערדיק. ס׳איז טאַקע אַ געראָטענער עקספּערימענט, אָבער נישט קיין פֿולער פּראָדוקט. פֿאָרט, איז אָט־די חידושדיקע פֿאָרשונג בלויז איין מוסטער פֿונעם „העקערישן‟ צוגאַנג צו די געקייטלטע ברוכצאָלן וכּדומה, פֿון וועלכן עס קאָן אַרויסוואַקסן אַ גאַנץ פֿריש געביט אין דער קאָמפּיוטערישער מאַטעמאַטיק.
וואָס שייך ראַמאַנודזשאַנען, בלײַבט זײַן טאַלאַנט נאָך אַלץ אַ סוד. ער האָט דאָך נישט געשפּילט מיט מיליאַרדן פֿאַרשיידענע „פּאַראָלן‟ אין זײַנע חלומות. פּונקט אַזוי וואָלט אַ „העקער‟, וואָס קאָן סתּם אויף טראַף געפֿינען דעם ריכטיקן שליסל צו אַ שיפֿער, אָן קיין הילף פֿון אַ קאָמפּיוטער, אַרויסגעוויזן עפּעס אַ מיסטישע אינטויִטיווע פֿעיִקייט.
A message from our CEO & publisher Rachel Fishman Feddersen
I hope you appreciated this article. Before you move on, I wanted to ask you to support the Forward’s award-winning journalism during our High Holiday Monthly Donor Drive.
If you’ve turned to the Forward in the past 12 months to better understand the world around you, we hope you will support us with a gift now. Your support has a direct impact, giving us the resources we need to report from Israel and around the U.S., across college campuses, and wherever there is news of importance to American Jews.
Make a monthly or one-time gift and support Jewish journalism throughout 5785. The first six months of your monthly gift will be matched for twice the investment in independent Jewish journalism.
— Rukhl Schaechter, Yiddish Editor
