ייִדיש־טוער און ייִדיש־רעדערס אין דער „פֿאָרווערד־50‟Yiddishists and Yiddish Speakers in the Forward 50
אַ ספּאָרט־אַנאַליסט, אַ פּאַרטיזאַנערין, אַ טראַנס־אַקטיוויסטקע, אַ פּאָעטעסע און אַן אַקטיאָר זענען די ייִדיש־רעדנדיקע ייִדן אויף דער רשימה.
Image by Forward Collage/Ghetto Images
די Forward50, די יערלעכע רשימה פֿון אַמעריקאַנער ייִדן וואָס האָבן ממשותדיק משפּיע געווען אויף דער געזעלשאַפֿט, האָט לעצטנס דורכגעמאַכט אַ נײַעם גילגול. אין איר הקדמה צו דער הײַיאָריקער רשימה האָט דזשאָודי רודאָרען, די רעדאַקטאָרשע פֿונעם Forward, דערקלערט, אַז להיפּוך צו פֿריִערדיקע יאָרן האָט זי געוואָלט, אַז די רשימה זאָל ניט בלויז אַרײַננעמען ייִדן פֿאַרבונדן מיט גרויסע געשעענישן אין דער נײַעס, נאָר אויך די וואָס האָבן בײַגעטראָגן צום אַמעריקאַנער ייִדישן לעבן אויף פֿאַרשידנאַרטיקע אופֿנים.
מע האָט אויך באַשלאָסן צו בײַטן דעם פֿאָרמאַט פֿון די אַרטיקלען. אַנשטאָט לאַנגע פּראָפֿילן וואָס לייענען זיך ווי „וויקיפּעדיע‟־אַרטיקלען, האָט מען פֿאַרעפֿנטלעכט קורצע ביאָגראַפֿיעס און געבעטן די 50 יחידים צו ענטפֿערן אויף אַ ריי פֿראַגעס, וואָס שילדערן זייער טאָג־טעגלעך לעבן.
אין דער רשימה געפֿינען זיך דרײַ מענטשן וואָס פֿאַרנעמען זיך מיט ייִדיש אָדער מיט דער מיזרח־אייראָפּעיִשער ייִדישער קולטור־ירושה, ווי אויך צוויי אַנדערע פּערזענלעכקייטן, וואָס קענען ייִדיש און זענען גוט באַקאַנט דעם פֿאָרווערטס־לייענער.
אינעם פּראָפֿיל פֿון אירענאַ קלעפּפֿיש שילדערט מען איר לאַנגיאָריקן אַקטיוויזם לטובֿת פֿרויען, אַרעסטאַנטן, ייִדיש און דעם שלום־פּראָצעס אינעם מיטלען־מיזרח און מע דערקלערט ווי אַזוי זיי שטימען מיט אירע בונדיסטישע וואָרצלען. אויף דער פֿראַגע, וואָס פֿאַר אַן „עפּ‟ זי נוצט טאָג־טעגלעך, גיט זי איבער, אַז זי האָט שוין גוט געלעבט אָן שום טעלעפֿאָן־אַפּליקאַציעס און קען ווײַטער אָנגיין בשלום אָן זיי. זי האָט אָבער יאָ ליב צו מאַכן קעסטל־רעטענישן אויף איר טעלעפֿאָן.
אינעם פּראָפֿיל פֿון חיה פּאַלעווסקי, דערציילט מען ווי אַזוי די בלוזקע, וואָס זי האָט גענייט פֿאַר איר שוועסטער בשעתן חורבן, איז געוואָרן אַן עקספּאָנאַט אין אַן אויסשטעלונג וועגן אוישוויץ בײַם „מוזיי פֿון דער ייִדישער ירושה‟. אַחוץ חיהס יאָרן ווי אַ מוטיקע פּאַרטיזאַנערין דערמאָנט מען אויך איר באַליבטן טייגלעך־רעצעפּט. אויף דער פֿראַגע, וואָס פֿאַר אַן „עפּ‟ זי נוצט יעדן טאָג, האָט חיה געענטפֿערט „געהאַקטער לעבער‟. איר ענטפֿער האָט שטאַרק אויסגענומען בײַם עולם אויף „טוויטער‟.
דער פּראָפֿיל פֿונעם אַקטיאָר מיכל יאַשינסקי גיט איבער זײַנע פֿילצאָליקע טעטיקייטן אויף דער בינע בכלל, און אויף דער ייִדישער בינע בפֿרט. יאַשינסקי, וואָס שפּילט איצט די באָבע יאַכנע אין גאָלדפֿאַדענס „די כּישוף־מאַכערין‟, איז אויך געווען אַן אַקטיאָר אין דער פֿאָלקסבינעס פֿאָרשטעלונג פֿון „פֿידלער אויפֿן דאַך‟, שפּילנדיק די ראָלע פֿון מרדכי דעם קרעטשמער. אויף דער פֿראַגע „וואָס האָסטו געגעסן אויף פֿרישטיק?‟ האָט ער געענטפֿערט, אַז ער האָט ליב צו עסן אַ ביאַליסטאָקער קוכן מיט שמירקעז.
אַחוץ די דרײַ ייִדיש־טוער געפֿינען זיך אין דער הײַיאָריקער Forward50 רשימה צוויי ייִדיש־רעדנדיקע פּערזענלעכקייטן, וועגן וועלכן מע האָט שוין ניט איין מאָל געשריבן אויף די זײַטן פֿונעם פֿאָרווערטס.
דעם ספּאָרט־אַנאַליסט מאַקס קעלערמאַן, וואָס איז אויך ניט קיין פּנים־חדשות אויף דער ייִדישיסטישער גאַס, האָט מען הײַיאָר אַרײַנגענומען אין דער Forward50 צוליב דעם, וואָס ער האָט פֿאַרדאַמט אויף דער טעלעוויזיע די „נאַציאָנאַלע פֿוטבאָל־ליגע‟ פֿאַרן אַרויסשליסן דעם קוואָדערבעק און פּאָליטישן אַקטיוויסט קאָלין קאַפּערניק פֿון דער ליגע. אויף דער פֿראַגע, „וועלכער אַספּעקט פֿון דײַן ייִדישער אידענטיטעט געפֿעלט דיר צום מערסטן?‟, האָט ער געענטפֿערט, אַז ער האָט ליב „דאָס געפֿיל, אַז מיר ייִדן זענען די פֿאַרטרעטער פֿון די בעסטע ווערטן און טראַדיציעס פֿונעם מערבֿדיקן ליבעראַליזם‟.
אַחרון אַחרון חבֿיבֿ האָט מען הײַיאָר אַרײַנגענומען אין דער רשימה די טראַנס־אַקטיוויסטקע און שרײַבערין עבי שטיין, וואָס איז דערצויגן אין אַ חסידישער היים. איר ביכל זכרונות איז לעצטנס אַרויס פֿון דרוק און זי האָט הײַיאָר זיך קונה־שם געווען ניט בלויז ווי אַן אַקטיוויסטקע לטובֿת טראַנס־ענינים, נאָר אַ פּראָמינענטע אַקטוויסטקע וואָס פֿאַרנעמט זיך מיט כּללערליי געזעלשאַפֿטלעכע פֿראַגן. אויף דער פֿראַגע, „ווער זענען דײַנע העלדן?‟, האָט זי געענטפֿערט, „אַלעקסאַנדריאַ אָקאַסטיאָ קאָרטעז, מײַן מאַמע און דעם בעל־שם־טובֿ.‟
A message from our Publisher & CEO Rachel Fishman Feddersen
I hope you appreciated this article. Before you go, I’d like to ask you to please support the Forward’s award-winning, nonprofit journalism during this critical time.
At a time when other newsrooms are closing or cutting back, the Forward has removed its paywall and invested additional resources to report on the ground from Israel and around the U.S. on the impact of the war, rising antisemitism and polarized discourse.
Readers like you make it all possible. Support our work by becoming a Forward Member and connect with our journalism and your community.
— Rachel Fishman Feddersen, Publisher and CEO
