ווידעאָ: זשורנאַליסט יצחק לודען זינגט לידער פֿון דער „מעדעם־סאַנאַטאָריע“WATCH: Journalist Itzhak Luden z”l shares songs from the Medem Sanatorium
אין איין פּאַראָדיע, מאַכן די קינדער חוזק פֿון דער וועטער־סטאַנציע ביז מע הערט אַ דונער.
Image by Yiddish Book Center
די טעג פֿאַלט אויס דרײַ יאָר זינט עס איז אַוועק אין דער אייביקייט דער גרויסער ייִדישער זשורנאַליסט און קולטור־טוער יצחק לודען ז׳׳ל.
ווי לודען האָט אָפֿט אַליין דערציילט, האָט קיין שום אינסטיטוציע ניט געהאַט אַ גרעסערע ווירקונג אויף זײַן לעבן ווי די „מעדעם־סאַנאַטאָריע“, דער בונדישער לערן־אַנשטאַלט, וווּ מע האָט סײַ געהיילט קינדער מיט טובערקולאָז און אַנדערע קראַנקייטן, סײַ זיי פּרובירט צו פֿאַרוואַנדלען אין צוקונפֿטדיקע בונדיסטן.
די קינדער פֿון דער „מעדעם־סאַנאַטאָריע‟ זענען געווען באַרימט פֿאַר זייערע לידער, סקיצן און פּאַראָדיעס. אין 2014 האָט קריסטאַ וויטני, די דירעקטאָרשע פֿונעם פּראָיעקט פֿון געשיכטע־בעל־פּה בײַם „ייִדישן ביכער־צענטער‟, געמאַכט אַן אינטערוויו מיט יצחק לודען. אויבן, אין אַן אויסצוג פֿונעם אינטערוויו, זינגט ער אַ פּאָר פֿון די פּאַראָדישע לידער, וואָס די קינדער פֿלעגן דאָרטן זינגען, אַרײַנגערעכנט איינעם, אין וועלכן די קינדער מאַכן חוזק פֿון דער סאַנאַטאָריעס מעטעאָראָלאָגישער סטאַנציע — ביז זיי דערהערן אַ דונער.
אין אַ צווייטן אויסצוג פֿונעם אינטערוויו באַצייכנט לודען די „מעדעם־סאַנאַטאָריע“ ווי דער „דימענט‟ פֿונעם ייִדישיסטישן דערציִונגס־וועזן.
נאָך דער פֿאַרטיליקונג פֿון דער „מעדעם־סאַנאַטאָריע‟ דורך די דײַטשן אין 1942 האָבן די קינדער וואָס האָבן זיך אַמאָל געלערנט אין דעם אַנשטאַלט געשטרעבט אים צו פֿאַראייביקן. צווישן זייערע אויפֿטוען איז געווען דאָס ריזיקע יזכּור־בוך, וואָס לודען האָט געהאָלפֿן צוגרייטן צום דרוק.
