Courtesy of Soloman Schulman

סאַלאָמאָן שולמאַן, אַ קינדער־דאָקטער אין לונד, שוועדן, וואָס האָט געשריבן ביכער פֿאַרבונדן מיט דער ייִדישער קולטור און געווען אַ פּאָפּולערער ייִדיש־לערער, איז מאָנטיק, דעם 16טן יולי, געשטאָרבן פֿון אַ ראַק אין עלטער פֿון 76 יאָר.

ווי אַ קינד פֿון צוויי לעבן שארית־הפּליטהניקעס פֿון לאָדזש, איז שולמאַן דערצויגן געוואָרן אויף ייִדיש.

„שלמה האָט פֿעיִק געאַרבעט כּדי צו מאַכן צוטריטלעך די ייִדישע קולטור אין שוועדן,“ האָט געזאָגט ניקאָלײַ אָלניאַנסקי, דער הויפּט פֿונעם ייִדישן פֿאַרלאַג „אָלניאַנסקי טעקסט“, ניצנדיק שולמאַנס ייִדישן נאָמען. שולמאַן האָט איבערגעזעצט ווערק פֿון איציק מאַנגער, אַבֿרהם סוצקעווער, חיל רײַכמאַן און אסתּר זינגער קרײַטמאַן אויף שוועדיש און האָט אויך געשריבן שוועדישע ביכער וועגן דער ייִדיש־קולטור ווי למשל „ייִדישלאַנד: צווישן רבנים און רעוואָלוציאָנערן“. ער האָט אויך איבערגעזעצט אויף ייִדיש לענאַרד כּהנס „טאַנץ מיך צום סוף פֿון ליבע“.

Yiddish Brief

A bissel of all things Yiddish: music, cooking, books and more.

Terms(Required)

I agree to the Forward's Terms of Service and Privacy Policy

Email(Required)

ער איז געווען שטאַרק באַליבט בײַ זײַנע ייִדיש־סטודענטן אין לונד און בײַ דער שוועדישער געזעלשאַפֿט בכלל, וואָס האָט אים געקענט דורך זײַנע צענדליקער אַרטיקלען אין דער שוועדישער צײַטונג „עקספּרעסען“. „ער איז געווען ממש אַ סימבאָל פֿון דער שטאָט לונד, אַ לעגענדאַרע קולטור־פּערזענלעכקייט אין, און מחוץ דער ייִדישער קהילה,“ האָט אָלניאַנסקי געזאָגט.

יצחק שוואַרץ, דער געהילף־ייִדיש פּראָפֿעסאָר אינעם לונדער אוניווערסיטעט, האָט געזאָגט אַז שולמאַן איז געווען „ווי אַ רבי פֿאַר די סטודענטן וואָס האָבן אַרײַנגעצויגן זײַנער ווערטער ווי אַן אויטענטישער קול פֿון דער ייִדישער פֿאַרגאַנגענהייט אין פּוילן.“ 

„ער האָט ניט געלערנט ייִדיש ווי אַ פֿרעמדע שפּראַך, נאָר איבערגעגעבן די נשמה פֿון דער שפּראַך וואָס איז געווען זײַן מאַמע־לשון,“ האָט שוואַרץ באַמערקט.

שולמאַנס לעצטער פּראָיעקט איז געווען איבערצוזעצן קינדער־לידער פֿונעם שוועדיש־ייִדישן קאָמפּאָזיטאָר געאָרג רידל לכּבֿוד זײַן 90סטן געבוירן־טאָג. „שולמאַנס איבערזעצונגען האָבן געמאַכט אַ טיפֿן רושם אויף רידלען און אים געהאָלפֿן אַנטפּלעקן זײַנע ייִדישע וואָרצלען,“ האָט אָלניאַנסקי געזאָגט. מע האָט אַפֿילו געמאַכט אַ טעלעוויזיע־דאָקומענטאַר וועגן דעם.

שולמאַן איז געבוירן געוואָרן אין מאַלמע אין 1947. זײַן מאַמע, מלכּה, האָט איבערגעלעבט די לאַגערן אוישוויץ, זאַקזענהאַוזען און ראַווענסבריק. איר זון צבֿי האָבן די דײַטשן ממש אַרויסגעריסן פֿון אירע הענט און דערהרגעט. דער טאַטע, אַבֿרהם, האָט מען פֿאַרשיקט אין גולאַג. ביידע האָבן זיך פֿאַראייניקט אין שוועדן און געהאַט אַ צווייטן זון — סאַלאָמאָן — און טאָכטער, סיוו, אָבער שלמה האָט אָפֿט געזאָגט אַז „דאָס געשטאַלט פֿונעם מלאך־המוות איז געווען זייער שטענדיקער נאָכפֿאָלגער דורכן גאַנצן לעבן,“ האָט אָלניאַנסקי באַמערקט.

ווי אַ קינדער־דאָקטער און ־פּסיכיאַטער האָט ער אויך געמאַכט אַ נאָמען פֿאַר זיך אין דער שוועדישער געזעלשאַפֿט. אין 2003 איז אַרויס זײַן בוך, אַ וועגווײַזער ווי צו דערציִען קינדער, וואָס איז געוואָרן זייער פּאָפּולער אין לאַנד.

אין איינעם פֿון זײַנע לעצטע אַרטיקלען אין „עקספּרעסען“ האָט ער געשריבן וועגן יונגע מוסולמענער וואָס געהערן צו באַנדעס אין דער שטאָט מאַלמע. נאָכן טרעפֿן זיך מיט זיי האָט ער געשריבן וועגן די ענלעכקייטן און אונטערשיידן צווישן יענע קינדער פֿון מיטל־מיזרחדיקע אימיגראַנטן און אים אַליין, אַ קינד פֿון לאָדזשער ייִדן וואָס האָבן נאָכן חורבן געפֿונען אַ מקום־מיקלט אין מאַלמע.

שולמאַן האָט זיך אָבער נישט געלאָזט שפּײַען אין דער קאַשע. אין אַ נעקראָלאָג וועגן אים אין „עקספּרעסען“ די וואָך האָט מען איבערגעגעבן שולמאַנס באַשטעטיקונג אַז ער האָט נישט איין מאָל געגעבן אַ זעץ אין פּנים אַן עקסטרעם־לינקן אַנטיסעמיט. „דאָס איז אַוודאי געווען אַן אַקט פֿון זיך־פֿאַרטיידיקונג,“ האָט שולמאַן געזאָגט.

סאַלאָמאָן שולמאַן האָט פֿאַראָבֿלט זײַן פֿרוי סעסיליע, זײַן שוועסטער סיוו, אַ טאָכטער און צוויי זין.

A message from our Publisher & CEO Rachel Fishman Feddersen

I hope you appreciated this article. Before you go, I’d like to ask you to please support the Forward’s award-winning, nonprofit journalism during this critical time.

This year, we have stood together in strength and sorrow. Our Forward team has worked around the clock to help you find clarity amid the chaos.

At a time when other newsrooms are closing or cutting back, the Forward has removed its paywall and invested additional resources to report on the ground from Israel and around the U.S. on the impact of the war, rising antisemitism and polarized discourse.

Readers like you make it all possible. Support our work by becoming a Forward Member and connect with our journalism and your community.

—  Rachel Fishman Feddersen, Publisher and CEO

Join our mission to tell the Jewish story fully and fairly.

$36 $500

$120 $180 Other amount