Skip To Content
JEWISH. INDEPENDENT. NONPROFIT.
Yiddish

לידער פֿון דער מלחמה־וועסנעPoems about spring in wartime

„די וועסנע איז סומנע ווי אָסיען, דער אָדר טוט בלאָזן ווי אלול“

אַ דודל־פֿויגל שפּאַנט צווישן אָפּגעברענטע חורבֿות
זוכנדיק ניצול־געוואָרענע אינסעקטן
וואָס באַהאַלטן זיך אין שפּאַרונעס און נאָרעס
געמיינע מיסט־זשוקן, קברנים, פֿליגן וכּדומה
צומאָל כאַפּט ער סקאָרפּיאָנען און שלאַנגען
דעם דודל־פֿויגלס קאָליריקע פֿעדערן פֿינקלען
אויפן שוואַרץ־גרויען פֿאָן פֿון האַלאָוועשקעס
ער שפּאַנט, עס הייבן זיך אויף וואָלקנדלעך אַש
ער איז ניט גרויס נאָר ער טוט פּיקן
זײַן לאַנגער שנאָבל איז קרום און שאַרף
פּיק פּיק פּיק
זײַן פֿריילעך קעמל איז צו זען פֿון דער ווײַטן
באַהאַלטן זיך אין שפּאַרונעס און נאָרעס
געמיינע מיסט־זשוקן קברנים פֿליגן וכּדומה
פּיק פּיק פּיק

ראש חודש אָדר ב’

בנוגע דעם וויינען און לאַכן
איז ניטאָ וואָס צו ריידן בכלל.
עס פֿאַראַנען דאָך אַנדערע זאַכן
דאָרט און דאָ, אומעטום, איבעראַל.
ס’איז פֿאַראַן דאָך נאָך יענער געלעכטער,
וואָס איז פּאַסיק פֿאַר דעם און פֿאַר דעם.
ס’איז ניט וויכטיק —- אַ לינקער, אַ רעכטער,
אויב מע פֿילט דאָך בײַם האַרצן אַ קלעם.
אַלץ טוט שטראָמען, בפֿרוש ווי וואַסער.
אַלץ איז וואַסער – סײַ רעגן, סײַ טוי.
און די וועלט איז, נאַטירלעך, אַ נאַסער.
שווימיק ישׂא זײַן שווערד גוי אל גוי.
שווימיק הייבן זיך אויף שאַרפֿע שווערדן.
און מע האַקט און מע האַקט און מע האַקט.
און עס טוען באַשיצן און מערדן.
און אַזוי – אין אַ יעדערן אַקט.
הילכיק קלינגט דער געלעכטער דורך טרערן:
כאַ-כאַ-כאַ, כאַ-כאַ-כאַ. אָפּגעהאַקט.

***

די וועסנע איז סומנע ווי אָסיען
דער אָדר טוט בלאָזן ווי אלול
ער רופֿט מיט אַ הייזעריק קול
זיך וועקן כּדי טאָן אַ תּשובֿה
און פּורים וועט זײַן ווי כּיפּורים
דער פּור איז שוין זיכער געפֿאַלן
די חתימה איז ערגעץ געשטעלט
ענדגילטיק פֿאַרהאַקט איז אַ טויער
נאָר מיר טוען גלייבן אין נסים
אין מעשׂיות אין גוטע אין פֿרײַנדשאַפֿט
אין נצח־ישׂראל אין העלדן
דהיינו אין זיך

***

ווען ס׳זעט אויס, אַז מיר זײַנען אַליין,
ווען עס פֿלאַקערט בלוט־האַרציק די שלאַכט,
ווען דער פּײַן איז באמתדיק־ריין,
ווען דער צאָרן היסטעריש צעלאַכט,
ווען אַ המן טוט שטעלן זײַן סלופּ,
ווען קיין מרדכי איז פֿאָרט ניט צו זען,
ווען דער אומקום טוט יעדן אַ שטופּ,
ווען דער קדיש איז שוין אַ רעפֿרען,
לעב טראָץ אַלץ, וואָס איז ווידער פֿאַראַן.
ביסט גענייט פֿון אַ קרעפֿטיקן שטאָף.
גייסט במילא אַ שפּאַן נאָך אַ שפּאַן
צו דער שײַן, וועלכע לאָקערט בײַם סוף.
וועסט זיך דורכרײַסן אויכעט דאָס מאָל –
דאָס איז קלאָר דאָך אַ יעדן בר־דעת.
וועסט, טראָץ אַלץ, אויספֿילן דײַן ראָל
אין דײַן לאַנד פֿונעם ניל ביזן פּרת.
און דערווײַל די מלחמה גייט אָן
טאָג און נאַכט, טאָג און נאַכט, טאָג און נאַכט…

A message from our CEO & publisher Rachel Fishman Feddersen

I hope you appreciated this article. Before you move on, I wanted to ask you to support the Forward’s award-winning journalism during our High Holiday Monthly Donor Drive.

If you’ve turned to the Forward in the past 12 months to better understand the world around you, we hope you will support us with a gift now. Your support has a direct impact, giving us the resources we need to report from Israel and around the U.S., across college campuses, and wherever there is news of importance to American Jews.

Make a monthly or one-time gift and support Jewish journalism throughout 5785. The first six months of your monthly gift will be matched for twice the investment in independent Jewish journalism. 

—  Rukhl Schaechter, Yiddish Editor

Join our mission to tell the Jewish story fully and fairly.

Dive In

    Republish This Story

    Please read before republishing

    We’re happy to make this story available to republish for free, unless it originated with JTA, Haaretz or another publication (as indicated on the article) and as long as you follow our guidelines. You must credit the Forward, retain our pixel and preserve our canonical link in Google search.  See our full guidelines for more information, and this guide for detail about canonical URLs.

    To republish, copy the HTML by clicking on the yellow button to the right; it includes our tracking pixel, all paragraph styles and hyperlinks, the author byline and credit to the Forward. It does not include images; to avoid copyright violations, you must add them manually, following our guidelines. Please email us at [email protected], subject line “republish,” with any questions or to let us know what stories you’re picking up.

    We don't support Internet Explorer

    Please use Chrome, Safari, Firefox, or Edge to view this site.